TUYÊN NGÔN QUỐC TẾ NHÂN QUYỀN (10.12.1948)

LỜI MỞ ĐẦU
Xét rằng việc thừa nhận phẩm giá bẩm sinh và những quyền
bình đẳng bất khả chuyển nhượng của tất cả các phần tử trong đại gia đình nhân loại là nền tảng của tự do, công lý và hoà bình thế giới,
Xét rằng việc coi thường và khinh miệt nhân quyền đã đưa
tới những hành động dã man làm phẫn nộ lương tâm nhân
loại, và việc đạt tới một thế giới trong đó mọi người
được tự do ngôn luận và tự do tín ngưỡng, được giải thoát khỏi sự sợ hãi và khốn cùng, được tuyên xưng là nguyện vọng cao cả nhất của con người,
Xét rằng điều cốt yếu là nhân quyền phải được một chế
độ pháp trị bảo vệ để con người khỏi bị dồn vào thế
cùng, phải nổi dậy chống áp bức và bạo quyền,
Xét rằng điều cốt yếu là phải phát triển những tương quan
hữu nghị giữa các quốc gia,
Xét rằng, trong Hiến Chương Liên Hiệp Quốc, các dân tộc đã
tái xác nhận niềm tin vào những nhân quyền căn bản, vào
phẩm cách và giá trị của con người, vào quyền bình đẳng nam
nữ, cùng quyết tâm thúc đẩy tiến bộ xã hội và nâng cao
mức sống trong một môi trường tự do hơn,
Xét rằng các quốc gia hội viên đã cam kết hợp tác với
Liên Hiệp Quốc để phát huy sự tôn trọng và thực thi trên
toàn cầu những nhân quyền và những quyền tự do căn bản,
Xét rằng một quan niệm chung về tự do và nhân quyền là
điều tối quan trọng để thực hiện trọn vẹn cam kết ấỵ
Vì vậy,
ĐẠI HỘI ĐỒNG LIÊN HIỆP QUỐC
Công bố bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền này như một tiêu
chuẩn thực hiện chung cho tất cả các dân tộc và quốc gia,
sao cho mỗi cá nhân và đoàn thể xã hội luôn nhớ tới bản
tuyên ngôn này, nỗ lực phát huy sự tôn trọng các quyền tự
do này bằng học vấn và giáo dục, và bằng những biện pháp
lũy tiến trên bình diện quốc gia và quốc tế, bảo đảm sự
thừa nhận và thực thi trên toàn cầu các quyền tự do này cho
các dân tộc thuộc các quốc gia hội viên hay thuộc các lãnh
thỗ bị giám hô..
Điều 1:
Mọi người sinh ra tự do và bình đẳng về phẩm cách và
quyền lợi, có lý trí và lương tri, và phải đối xử với
nhau trong tình bác áị
Điều 2:
Ai cũng được hưởng những quyền tự do ghi trong bản Tuyên
Ngôn này không phân biệt đối xử vì bất cứ lý do nào, như
chủng tộc, màu da, nam nữ, ngôn ngữ, tôn giáo, chính kiến hay
quan niệm, nguồn gốc dân tộc hay xã hội, tài sản, dòng dõi
hay bất cứ thân trạng nào khác.
Ngoài ra không được phân biệt về quy chế chính trị, pháp lý
hay quốc tế của quốc gia hay lãnh thổ mà người đó trực
thuộc, dù là nước độc lập, bị giám hộ, mất chủ quyền
hay bị hạn chế chủ quyền.
Điều 3:
Ai cũng có quyền được sống, tự do, và an toàn thân thể.
Điều 4:
Không ai có thể bị bắt làm nô lệ hay nô dịch; chế độ nô
lệ và sự mua bán nô lệ dưới mọi hình thức đều bị cấm
chỉ.
Điều 5:
Không ai có thể bị tra tấn hay bị những hình phạt hoặc những
đối xử tàn ác, vô nhân đạo, làm hạ thấp nhân phẩm.
Điều 6:
Ai cũng có quyền được công nhận là con người trước pháp
luật bất cứ tại đâụ
Điều 7:
Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật và được pháp
luật bảo vệ bình đẳng không kỳ thi.. Mọi người đều
được bảo vệ chống lại mọi kỳ thị hay xúi giục kỳ thị trái
với Tuyên Ngôn nàỵ
Điều 8:
Ai cũng có quyền yêu cầu tòa án quốc gia có thẩm quyền can
thiệp chống lại những hành động vi phạm những quyền căn
bản được hiến pháp và luật pháp thừa nhận.
Điều 9:
Không ai có thể bị bắt giữ, giam cầm hay lưu đầy một cách
độc đoán.
Điều 10:
Ai cũng có quyền, trên căn bản hoàn toàn bình đẳng, được
một toà án độc lập và vô tư xét xử một cách công khai và
công bằng để phán xử về những quyền lợi và nghiã vụ của
mình, hay về những tội trạng hình sự mà mình bị cáo buộc.
Điều 11:
Bị cáo về một tội hình sự được suy đoán là vô tội cho
đến khi có đủ bằng chứng phạm pháp trong một phiên xử công
khai với đầy đủ bảo đảm cần thiết cho quyền biện hô..
Không ai có thể bị kết án về một tội hình sự do những
điều mình đã làm hay không làm, nếu những điều ấy không
cấu thành tội hình sự chiếu theo luật pháp quốc gia hay
luật pháp quốc tế hiện hành; mà cũng không bị tuyên phạt
một hình phạt nặng hơn hình phạt được áp dụng trong thời
gian phạm pháp.
Điều 12:
Không ai có thể bị xâm phạm một cách độc đoán
vào đời tư, gia đình, nhà ở, thư tín, hay bị xúc phạm đến
danh dự hay thanh danh. Ai cũng có quyền được luật pháp bảo
vệ chống lại những xâm phạm ấỵ
Điều 13:
Ai cũng có quyền tự do đi lại và cư trú trong quản hạt quốc
gia. Ai cũng có quyền rời khỏi bất cứ quốc gia nào, kể cả quốc
gia của mình, và có quyền hồi hương.
Điều 14:
Khi bị đàn áp, ai cũng có quyền tìm nơi tị nạn và được
hưởng quyền tị nạn tại các quốc gia khác.
Quyền này không được viện dẫn trong trường hợp sự truy
tố thực sự chỉ căn cứ vào những tội trạng không có tính
cách chính trị hay vào những hành động trái với mục đích và
tôn chỉ của Liên Hiệp Quốc.
Điều 15:
Ai cũng có quyền có quốc ti.ch.
Không ai có thể bị tước quốc tịch hay tước quyền thay đổi
quốc tịch một cách độc đoán.
Điều 16:
Đến tuổi thành hôn, thanh niên nam nữ có quyền kết hôn và
lập gia đình mà không bị ngăn cấm vì lý do chủng tộc, quốc
tịch hay tôn giáọ Họ có quyền bình đẳng khi kết hôn, trong
thời gian hôn thú cũng như khi ly hôn.
Hôn thú chỉ có giá trị nếu có sự thuận tình hoàn toàn tự
do của những người kết hôn.
Gia đình là đơn vị tự nhiên và căn bản của xã hội, và phải
được xã hội và quốc gia bảo vê..
Điều 17:
Ai cũng có quyền sở hữu, hoặc riêng tư hoặc hùn hiệp với
người khác.
Không ai có thể bị tước đoạt tài sản một cách độc đoán.
Điều 18:
Ai cũng có quyền tự do tư tưởng, tự do lương tâm
và tự do tôn giáo; quyền này bao gồm cả quyền tự do thay
đổi tôn giáo hay tín ngưỡng và quyền tự do biểu thị tôn
giáo hay tín ngưỡng qua sự giảng dạy, hành đạo, thờ phụng và
nghi lễ, hoặc riêng mình hoặc với người khác, tại nơi công
cộng hay tại nhà riêng.
Điều 19:
Ai cũng có quyền tự do quan niệm và tự do phát
biểu quan điểm; quyền này bao gồm quyền không bị ai can
thiệp vì những quan niệm của mình, và quyền tìm kiếm, tiếp
nhận cùng phổ biến tin tức và ý kiến bằng mọi phương
tiện truyền thông không kể biên giới quốc giạ
Điều 20:
Ai cũng có quyền tự do hội họp và lập hội có tính cách hoà
bình.
Không ai bị bắt buộc phải gia nhập một hội đoàn.
Điều 21:
Ai cũng có quyền tham gia chính quyền của quốc gia mình, hoặc
trực tiếp hoặc qua các đại biểu do mình tự do lựa chọn.
Ai cũng có quyền bình đẳng tham gia công vụ trong nước.
Ý nguyện của quốc dân phải được coi là căn bản của mọi
quyền lực quốc gia; ý nguyện này phải được biểu lộ qua
những cuộc tuyển cử có định kỳ và trung thực, theo phương
thức phổ thông đầu phiếu kín, hay theo các thủ tục tuyển
cử tự do tương tư..
Điều 22:
Với tư cách là một thành viên của xã hội, ai cũng
có quyền được hưởng an sinh xã hội, cũng như có quyền
đòi được hưởng những quyền kinh tế, xã hội và văn hoá
cần thiết cho nhân phẩm và sự tự do phát huy cá tính của
mình, nhờ những nỗ lực quốc gia, sự hợp tác quốc tế, và
theo cách tổ chức cùng tài nguyên của quốc giạ
Điều 23:
Ai cũng có quyền được làm việc, được tự do lựa chọn
việc làm, được hưởng những điều kiện làm việc công
bằng và thuận lợi và được bảo vệ chống thất nghiệp.
Cùng làm việc ngang nhau, mọi người được trả lương ngang
nhau, không phân biệt đối xử.
Người làm việc được trả lương tương xứng và công bằng,
đủ để bảo đảm cho bản thân và gia đình một đời sống
xứng đáng với nhân phẩm, và nếu cần, sẽ được bổ sung
bằng những biện pháp bảo trợ xã hội khác.
Ai cũng có quyền thành lập nghiệp đoàn hay gia nhập nghiệp
đoàn để bảo vệ quyền lợi của mình.
Điều 24:
Ai cũng có quyền nghỉ ngơi và giải trí, được
hưởng sự hạn định hợp lý số giờ làm việc và những ngày
nghĩ định kỳ có trả lương.
Điều 25:
Ai cũng có quyền được hưởng một mức sống khả quan về
phương diện sức khỏe và an lạc cho bản thân và gia đình kể
cả thức ăn, quần áo, nhà ở, y tế và những dịch vụ cần
thiết; ai cũng có quyền được hưởng an sinh xã hội trong
trường hợp thất nghiệp, đau ốm, tật nguyền, góa bụa, già
yếu, hay thiếu phương kế sinh nhai do những hoàn cảnh ngoài ý
muốn.
Sản phụ và trẻ em được đặc biệt săn sóc và giúp đỡ.
Tất cả các con, dầu là chính thức hay ngoại hôn, đều được
hưởng bảo trợ xã hội như nhaụ
Điều 26:
Ai cũng có quyền được hưởng giáo dục. Giáo dục phải được
miễn phí ít nhất ở cấp sơ đẳng và căn bản. Giáo dục sơ
đẳng có tính cách cưỡng bách. Giáo dục kỹ thuật và chuyên
nghiệp phải được phổ cập. Giáo dục cao đẳng phải được
phổ cập cho mọi sinh viên trên căn bản bình đẳng, lấy thành
tích làm tiêu chuẩn.
Giáo dục phải nhằm phát huy đầy đủ nhân cách, tăng cường
sự tôn trọng nhân quyền và những quyền tự do căn bản; phải
đề cao sự thông cảm, bao dung và hữu nghị giữa các quốc gia,
các cộng đồng sắc tộc hay tôn giáo, đồng thời yểm trợ
những hoạt động của Liên Hiệp Quốc trong việc duy trì hoà
bình.
Cha mẹ có quyền ưu tiên lựa chọn giáo dục cho các con.
Điều 27:
Ai cũng có quyền tự do tham gia vào đời sống văn hoá của
cộng đồng, thưởng ngoạn nghệ thuật, được hưởng các
tiến bộ khoa học và lợi ích của những tiến bộ ấỵ
Ai cũng được bảo vệ bởi những quyền lợi tinh thần và
vật chất phát sinh từ những sản phẩm khoa học, văn học hay
nghệ thuật của mình.
Điều 28:
Ai cũng có quyền được hưởng một trật tự xã
hội và trật tự quốc tế trong đó những quyền tự do ghi
trong bản Tuyên Ngôn này có thể được thực hiện đầy đủ.
Điều 29:
Ai cũng có nghiã vụ đối với cộng đồng trong đó nhân cách
của mình có thể được phát triển một cách tự do và đầy
đủ.
Trong khi hành xử những quyền tự do của mình, ai cũng phải
chịu những giới hạn do luật pháp đặt ra ngõ hầu những
quyền tự do của người khác cũng được thừa nhận và tôn
trọng, những đòi hỏi chính đáng về đạo lý, trật tự công
cộng và an lạc chung trong một xã hội dân chủ cũng được
thỏa mãn.
Trong mọi trường hợp, những quyền tự do này không thể hành
xử trái với những mục tiêu và tôn chỉ của Liên Hiệp Quốc.
Điều 30: Không một điều khoản nào trong Tuyên Ngôn này có
thể giải thích để cho phép một quốc gia, một đoàn thể, hay
một cá nhân nào được quyền hoạt động hay làm những hành
vi nhằm tiêu hủy những quyền tự do liệt kê trong Tuyên Ngôn